Στο πλαίσιο των εορτασμών για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου – 27 Μαρτίου , το Θεσσαλικό Θέατρο και η Ομάδα Σημείο Μηδέν, παρουσιάζουν την παράσταση «Αναφορά για μια Ακαδημία» του Φραντς Κάφκα, σε σκηνοθεσία Σάββα Στρούμπου, την Τρίτη 28 και την Τετάρτη 29 Μαρτίου στις 21.00 στο Θέατρο «Κώστας Τσιάνος» στη Λάρισα.
Aξίζει να αναφερθεί πως η Ομάδα Σημείο Μηδέν παρουσιάζει, με επιτυχία, την Αναφορά για μια Ακαδημία τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας από το 2021.
Λίγα λόγια για το έργο
Ο κεντρικός ήρωας του διηγήματος του Φραντς Κάφκα «Αναφορά σε μια Ακαδημία» είναι ο πίθηκος Rotpeter. Μια ομάδα κυνηγών της εταιρείας Χάγκενμπεκ τον πυροβόλησε σε μια ζούγκλα της Χρυσής Ακτής, καθώς πήγαινε με την αγέλη του να πιούν νερό. Δέχτηκε δύο σφαίρες με αποτέλεσμα τον ευνουχισμό του. Κατόπιν, τον αιχμαλώτισαν, τον μετέφεραν στο πλοίο τους και τον έκλεισαν σε ένα κλουβί. Αυτός, σε κατάσταση σοκ, έχοντας χάσει τη μνήμη της ως τώρα ζωής του, πάσχισε να διαφύγει. Τότε άρχισε να παρατηρεί αυτούς που ήταν γύρω του, τους εξαθλιωμένους και από-ανθρωποιημένους
σκλάβους/ναύτες της εταιρείας Χάγκενμπεκ και προσπάθησε να τους μιμηθεί. Οι άνθρωποι με τη σειρά τους, παίζοντας με το άγριο ζώο, άρχισαν να το βασανίζουν. Οι ναύτες έχοντας αποδεχθεί την καταπίεση που υφίστανται αυτοί οι ίδιοι, με χαρακτηριστική άνεση την ασκούσαν με τη σειρά τους σε ένα ήδη τραυματισμένο και ανήμπορο άγριο ζώο. Όταν το καράβι έφτασε στο Αμβούργο ο Rotpeter μπορούσε να διαλέξει ανάμεσα στο ζωολογικό κήπο και το βαριετέ (μουσικό θέατρο). Διάλεξε το βαριετέ. Ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του στην ανθρώπινη συμπεριφορά και πλέον παρουσιάζει ως περφόρμανς την ίδια τη διαδικασία του βίαιου εξανθρωπισμού του.
Σκηνοθετικό Σημείωμα:
Η Αχερουσία Λίμνη του Σώματος και η Διονυσιακή Κρύπτη*
“ὡυτὸς δὲ Ἀίδης καὶ Διόνυσος, ὅτεῳ μαίνονται καὶ ληναΐζουσιν”
Ηράκλειτος
Στο σώμα μας υπάρχει μία κρύπτη. Βρίσκεται στον “κάτω κόσμο” του σώματος. Εκεί είναι ο Διόνυσος. Περιμένει τη λύτρωσή του. Μπροστά στην Αχερουσία Λίμνη, στην γκρίζα ζώνη της εσωτερικής εξορίας του. Αυτή είναι η περιοχή όπου γράφει ο Φραντς Κάφκα. Η Αχερουσία Λίμνη του σώματος, σε μία Νέκυϊα χωρίς τέλος. Ο πίθηκος – άνθρωπος – ηθοποιός στην “Αναφορά” αφηγείται τη διαδικασία αυτής της εσωτερικής εξορίας. Το μουσικό του θέατρο επίσης. Ο άνθρωπος που ήταν πίθηκος γίνεται ηθοποιός για να μπορεί να εκφράζει το τραύμα του, για να μην πάψει ποτέ να μιλάει γι’ αυτό. Η θεατρική και μουσικότροπη έκφραση του τραύματος αποτελεί μια πρόσκαιρη λύτρωση. Το χιούμορ του είναι πάντα πένθιμο και αυτοσαρκαστικό γιατί γεννιέται από το τραύμα. Ένα υφέρπον ρεύμα τραγικότητας διαπερνά την Αναφορά του, χωρίς ποτέ να χάνεται η λάμψη της μουσικότητας και της θεατρικότητας.
Να κατέβουμε μαζί με τον Κάφκα ως την Αχερουσία Λίμνη του σώματος. Να αφηγηθούμε μαζί του την ιστορία του βίαιου εξανθρωπισμού της ζωικής ενέργειας του κάθε ανθρώπου, κατά βάση του ίδιου μας του εαυτού. Να κοιτάξουμε κατάματα την κρύπτη όπου βρίσκεται αποδιωγμένος ο Διόνυσος μέσα μας. Να τολμήσουμε να ανοίξουμε αυτή την πόρτα. Ας αναρωτηθούμε γιατί γίναμε ηθοποιοί κι εμείς οι ίδιοι. Ποιό τραύμα αφηγούμαστε; Ποια αγωνία είναι αυτή που εκφράζουμε; Η ψυχοσωματική αυτή διαδικασία μπορεί να μας οδηγήσει ως την εξέγερση του σώματος, κατάσταση κατά την οποία το σώμα παράγει την ίδια του την ελευθερία.
Σάββας Στρούμπος
*Η έννοια της κρύπτης αναπτύσσεται διεξοδικά από την Κατερίνα Μάτσα στο βιβλίο της “Το Αδύνατο Πένθος και η Κρύπτη”, Άγρα 2012
Συντελεστές παράστασης:
Μετάφραση: Ιωάννα Μεϊτάνη
Σκηνοθεσία: Σάββας Στρούμπος
Σκηνική εγκατάσταση: Σπύρος Μπέτσης
Φωτισμοί: Κώστας Μπεθάνης
Κοστούμια: Σάββας Στρούμπος, Ρόζυ Μονάκη
Ηχητικό τοπίο: Λεωνίδας Μαριδάκης
Φωτογραφίες: Αντωνία Κάντα
Επικοινωνία παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας
Ηθοποιοί (με σειρά εμφάνισης): Ντίνος Παπαγεωργίου, Μπάμπης Αλεφάντης, Έλλη Ιγγλίζ, Άννα Μαρκά – Μπονισέλ, Έβελυν Ασουάντ, Γιάννης Γιαραμαζίδης, Ρόζυ Μονάκη
Έγραψαν για την παράσταση:
«Η δουλειά του Σάββα Στρούμπου πάνω στο αφήγημα του Κάφκα προκύπτει -όπως όλες οι δουλειές του- από την ενδελεχή έρευνα στη μέθοδο που εξασκεί […] Πρόκειται για μία άκρως μελετημένη συνθήκη, στηριγμένη στη μέθοδο εκπαίδευσης των ηθοποιών που έχει αναπτύξει ο Θόδωρος Τερζόπουλος, με δάνεια και επιρροές από το ανατολικό θέατρο, από ανθρωπολογικές μελέτες, ομαδικές τελετουργικές πρακτικές και διδάγματα άλλων μεγάλων δασκάλων του παγκόσμιου θεάτρου». […] «Οι Έλλη Ιγγλίζ, Έβελυν Ασουάντ, Ρόζυ Μονάκη, Άννα Μαρκά-Μπονισέλ, Μπάμπης Αλεφάντης, Γιάννης Γιαραμαζίδης και Ντίνος Παπαγεωργίου πάλλονται από ενέργεια με ερμηνείες που είναι ταυτόχρονα υπερβατικές όσο και απολύτως γειωμένες, σε απόλυτη επαφή με τον πυρήνα του
κειμένου και τη δική τους ψυχοσωματική κατάσταση». [Τώνια Καράογλου |Αθηνόραμα]
«Μια συλλογική δουλειά από την Ομάδα “Σημείο Μηδέν”, εξαιρετικά δουλεμένη, χωρίς μίμηση εξωτερικών σημείων, με επτά ισάξιους εξαίρετους ηθοποιούς – περφόμερς να υλοποιούν άριστα, με αυτοθυσία και μόχθο, το όραμα της σκηνοθεσίας: να γειώσει τον Διόνυσο – Κάφκα σε ένα σημείο μηδέν και σε ένα σήμερα – αιέν. Στο θαυμαστό ηχητικό τοπίο του Λεωνίδα Μαριδάκη, τη λιτή σκηνική εγκατάσταση του Σπύρου Μπέτση, τα ανάλογα κοστούμια του σκηνοθέτη και της Ρόζυς Μονάκη, τους σκιοφωτισμούς του Κώστα Μπεθάνη και τη θαυμαστή μετάφραση της Ιωάννας Μεϊντάνη. Οι ηθοποιοί – περφόρμερς της ομάδας εκτελούν άθλο υγιούς σωματικότητας: Μπάμπης Αλεφάντης, Έβελυν Ασουάντ, Γιάννης Γιαραμαζίδης, Έλλη Ιγγλίζ, Ρόζυ Μονάκη, Άννα Μαρκά-Μπονισέλ, Ντίνος Παπαγεωργίου». [Λέανδρος Πολενάκης | Η Αυγή]
«Είναι η ανάσα και το γέλιο οι νοηµατικοί και εκφραστικοί άξονες που έρχονται να προστεθούν στη σωµατικότητα και την αυτοκυριαρχία της λυρικής και πολύ παιδευµένης (µε όλες τις σηµασίες) σκηνικής φόρµας της Οµάδας Σηµείο Μηδέν. […] Ο Σάββας Στρούµπος ρίχνει έναν επιπλέον προβολέα στο βασικό διαπίστευµα του διηγήµατος, τη σχέση εξέλιξης και ελευθερίας, και στον δυσεπίλυτο στοχασµό αν η πρώτη προωθεί ή υποσκάπτει τη δεύτερη, µέσα από µια θεατρικοπολιτική πράξη – όπως άλλωστε είναι όλο το σκηνοθετικό του έργο». [Κώστας Ζήσης| Documento]
«Στη σκιά της σημερινής πανδημίας, ο Στρούμπος μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε ένα θέατρο ζωντανό και ανήσυχο, με ενεργειακό όγκο και πνευματικό βάθος, ένα θέατρο αντάξιο των καιρών του». [Πηνελόπη Χατζηδημητρίου | Athensvoice.gr]
«[…] Όλοι οι ηθοποιοί Έλλη Ιγγλίζ, Έβελυν Ασουάντ, Ρόζυ Μονάκη, Άννα Μαρκά – Μπονισέλ, Μπάμπης Αλεφάντης, Γιάννης Γιαραμαζίδης, Ντίνος Παπαγεωργίου περνούν από τη θέση του Rotpeter, με εκπληκτικές ερμηνείες, με τους κατάλληλους ήχους, το βλέμμα και την κίνηση εκφέροντας την υπέροχη μετάφραση της Ιωάννας Μεϊτάνη. Όλα συντονισμένα με τον γνωστό πια τρόπο από τον Σάββα Στρούμπο. Οδηγεί τους ηθοποιούς του σε έναν μαγευτικό διονυσιασμό που συνεπαίρνει τους θεατές και τους προβληματίζει εκ των έσω». [Μαρία Μαρή | Theatromania.gr]
«Ο Σάββας Στρούμπος ακολουθεί εδώ και χρόνια μια συνεπή πορεία στις αναζητήσεις του, τόσο σε ό,τι αφορά τους πολιτικούς και φιλοσοφικούς προβληματισμούς, όσο και σε θέματα αισθητικών επιλογών. […] Στην Αναφορά η έρευνα για τον ρόλο του ηθοποιού παίρνει κυριολεκτικές διαστάσεις. Η ευκαιρία που του δίνει η μίμηση των ανθρώπινων συμπεριφορών από τον Κόκκινο Πέτρο τον προκαλεί να δείξει πώς σκέφτεται τον ρόλο του ηθοποιού: ο ηθοποιός αφηγείται το
τραύμα, κρατά ζωντανή τη μνήμη με το γενεσιουργό γεγονός, ανοίγει παράθυρα ελευθερίας, απελευθερώνει τη φαντασία, προκαλεί τον θεατή». [Μαρώ Τριανταφύλλου | Περιοδικό Άνθρωπος]
«Ο Σάββας Στρούμπος κατορθώνει έναν σκηνοθετικό άθλο ανεβάζοντας στο θέατρο «Άττις» ως «μουσικό θέατρο του τραύματος» τη μετα-αποικιακή «Αναφορά για μιαν Ακαδημία» του Φραντς Κάφκα, στη μετάφραση της Ιωάννας Μεϊτάνη. […] Μέσα σε σκηνικό με μικρά μαύρα κεφάλια του Σπύρου Μπέτση (που παραπέμπουν σε ρωμαϊκά ομοιώματα λατρείας των προγόνων ως εφέστιων θεών), επτά ταλαντούχοι νέοι ηθοποιοί του «Σημείου Μηδέν» εκπαιδευμένοι στη μέθοδο Τερζόπουλου (οι Έλλη Ιγγλίζ, Έβελυν Ασουάντ, Ρόζυ Μονάκη, Άννα Μαρκά-Μπονισέλ, Μπάμπης Αλεφάντης, Γιάννης Γιαραμαζίδης και Ντίνος Παπαγεωργίου) μεταμορφώνονται δεξιοτεχνικά σε κολεκτίβα, σε επτάψυχο καφκικό ανθρωποειδές που θρηνεί και σατιρίζει τη συμμόρφωση του ανθρώπου προς τον ορθολογισμό της δυτικής κουλτούρας». [Νίκος Ξένιος | Bookpress.gr]
«Κάθε ένας από τους ερμηνευτές προσθέτει μια ψηφίδα στο αμάλγαμα του Rotpeter, συνδημιουργοί αυτού του «θαύματος» του βαριετέ, που συρρέουν οι άνθρωποι για να θαυμάσουν. Τρομακτικοί και συνάμα γοητευτικοί, κινούνται μέσα στην λιτή και υπαινικτική μιας εποχής ενστίκτου και τελετουργίας σκηνική εγκατάσταση του Σπύρου Μπέτση, ένα πλήθος από μικροσκοπικά αγαλματίδια,που σταδιακά παρασύρουν σε μια κινητική – συναισθηματική έξαρση. Οι φωτισμοί του Κώστα Μπεθάνη ακολουθούν την λογική του βαριετέ, αυτό το φως που λούζει τον πρωταγωνιστή, αλλά παράλληλα δημιουργεί το πλαίσιο του «κλουβιού» περιχαρακώνοντας το «κιγκλίδωμα» ενός σόου αγριότητας. Το ηχητικό τοπίο του Λεωνίδα Μαρινάκη, συλλειτουργεί στην υποβολή του θεατή δίνοντας τον χώρο στην ερμηνεία, αλλά γεμίζοντας με μια αίσθηση δυσοίωνη την ατμόσφαιρα». [Νάγια Παπαπάνου | Boemradio.gr]
«Η οργανικότητα των ηθοποιών, η συντονισμένη κινησιολογική ρυθμολογία, η απόλυτη πειθαρχία σε βαθμό ιερότητας και φυσικά, η αριστοτεχνική εφαρμογή της μεθόδου του Σάββα Στρούμπου, «συνεχιστή» της μεθόδου του Θεόδωρου Τερζόπουλου, η αισθητική και η συναισθηματική μέθεξη είναι μόνο μερικά από τα κυρίαρχα στοιχεία που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια της παράστασης και την τοποθετούν, προσωπικά μιλώντας, στο Πάνθεο των παραστάσεων που χρειάζεται να δει κανείς τη φετινή θεατρική σεζόν». [Ελένη Αντωνίου |Quinta-theater.gr]
«Ο Σάββας Στρούμπος με τη σκηνοθετική κι όχι μόνο δουλειά του και η ομάδα «Σημείο Μηδέν», απέδειξαν περίτρανα ότι η τέχνη είναι ένας τρόπος κι ένας δρόμος προς την αφύπνιση και την ελευθερία». [Λένα Σάββα | θέατρο.gr]
«Τα ερεθίσματα καταφθάνουν από παντού, αφήνοντας τελικά σαν κεντρί μες στην καρδιά μας το νόημα της αναφοράς του Ροτ Πέτερ σε εκείνη την ακαδημία αλλά
και στη δική μας σύγχρονα αποδομημένη κοινωνία». [Ηλίας Μακρής | Animartists.com]
«Οι ηθοποιοί ενσαρκώνουν τον τραγικό ήρωα του Κάφκα και διηγούνται τον βίαιο εξανθρωπισμό τους, μέσω μίας περφόρμανς βαριετέ, έχοντας πάντοτε ως γνώμονα τη Διονυσιακή βακχεία. Η κινησιολογία τους περιλαμβάνει πόζες του βαριετέ θεάτρου, συνοδευόμενη από ένα έντονο παγωμένο χαμόγελο, ώστε να αποτυπωθεί με ακρίβεια η βιτρίνα που πασχίζει να διατηρήσει ο Rotpeter. Ωστόσο αυτή η βιτρίνα θρυμματίζεται ανά στιγμές μπροστά στα μάτια των θεατών, όπου το σώμα αυτονομείται από τον νου και αναζητά τη γείωση, το βαθύ κάθισμα, την πιθηκίσια συμπεριφορά. Παρόμοια λειτουργία έχει και η φωνή των ηθοποιών, που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην τέλεια άρθρωση και το ζωώδες μούγκρισμα». [Νίκη Φραγκέλλη | Youthvoice.gr]
«Η ομάδα Σημείο Μηδέν θίγει ακριβώς αυτό που ονομάζω «θέληση για αξίες» και το πώς ο Δυτικός πολιτισμός τροποποιεί αυτή τη θέληση προς όφελός του ως μια ξένη μηχανή καταπίεσης, την οποία οι καταπιεζόμενοι έχτισαν ηθελημένα. Αυτό το επιτυγχάνει χάρη σε τρεις παράγοντες: την αριστοτεχνική σκηνοθεσία και σύλληψη του Σάββα Στρούμπου, την πολυδιάστατη μετάφραση της Ιωάννας Μεϊτάνη και τη συλλογική και οργανική απόδοση του Κοκκινοπετρή μέσω του πολυφωνικού σώματος των ηθοποιών της ομάδας, Σημείο Μηδέν– με ιδιαίτερη στιγμή να αποτελεί η ερμηνεία της ηθοποιού, Έβελυν Ασουάντ». [Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης | aftoleksi.gr]
«Όταν η ηθοποιός Έβελυν Ασουάντ, σαν άλλος πληγωμένος πίθηκος. Rotpeter, μιμείται τους απαγωγείς της για να βρει την ανθρωπίζουσα διέξοδό της. Εγώ ο θεατής είδα το σημείο μετασχηματισμού του ζώου σε άνθρωπο. Η Ασουάντ, ο Στρούμπος, η «μέθοδος»… ίσως και ο Θεός ο Διόνυσος ο ίδιος, με πήγαν σε ένα κόσμο του μεταίχμιου». [Γιάννης Οικονομίδης | Κριτικό σημείωμα]
Με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού
Με την υποστήριξη του Τσεχικού Κέντρου Αθήνας
Περισσότερες πληροφορίες για την Ομάδα Σημείο Μηδέν, τους συντελεστές και τις παραστάσεις που έχει παρουσιάσει, μπορείτε να βρείτε στο www.simeiomiden.gr
Info: Τοποθεσία: Θέατρο «Κώστας Τσιάνος», Λάρισα Παραστάσεις: Τρίτη 28 & Τετάρτη 29 Μαρτίου, στις 21.00 Διάρκεια παράστασης: 70’ Πληροφορίες: Τηλ.: 210-3225207 (Ομάδα Σημείο Μηδέν), 2410 533417 (Θέατρο «Κώστας Τσιάνος») Τιμές εισιτηρίων: 15ευρώ (κανονικό), 10ευρώ (μειωμένο: φοιτητές, άνεργοι ΟΑΕΔ, ΑμΕΑ, συνοδός ΑμΕΑ, άνω των 65, ΟΛΜΕ-ΔΟΕ, ομαδικές κρατήσεις άνω των 7 ατόμων) Προπώληση: https://www.ticketservices.gr/event/frants-kafka-anafora-gia-mia-akadimia/?lang=el
