Πρωτοβουλία για την εγγραφή του εθίμου «Καμήλες και Ντιβιτζήδες» στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού αναλαμβάνει η Εξωραϊστική Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Θεσσαλίας, του Δήμου Λαρισαίων, του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου Λάρισας και φορέων της πόλης. Οι Καμήλες και οι Ντιβιτζήδες -οι καμηλιέρηδες δηλαδή- είναι ένα από τα πιο γνωστά πρωτοχρονιάτικα έθιμα της Ανατολικής Ρωμυλίας, με μαγικοθρησκευτικό χαρακτήρα και ρίζες στην αρχαιότητα, που συμβολίζει την αναγέννηση τη φύσης από τη χειμερινή νάρκη.
Η πρωτοβουλία της Εξωραϊστικής Λέσχης Φιλιππούπολης για την αναγνώρισή του ως στοιχείου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, συμβάλλει στην προστασία του εθίμου, στη διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης και της πλούσιας παράδοσης των προσφύγων της Ανατολικής Ρωμυλίας και στη διάδοση και μεταβίβαση του αρχέγονου δρώμενου στις επόμενες γενιές, με προστιθέμενα οφέλη για την πόλη της Λάρισας και την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Το εγχείρημα παρουσιάστηκε σε Συνέντευξη Τύπου, στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων . Αναλυτικά οι δηλώσεις:
Νίκος Λιούπας, Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού, Αθλητισμού, Νεολαίας, Απασχόλησης και Δια Βίου Μάθησης:
Τα ήθη και τα έθιμα, η μουσικοχορευτική παράδοση, παλαιές νοοτροπίες, οι αφηγήσεις, οι παροιμίες , οι παραδόσεις και οι θρύλοι, αποτελούν το λαϊκό πολιτισμό που είναι ο καθρέπτης της κάθε τοπικής κοινωνίας. Μέσα από το λαϊκό πολιτισμό αναζητάμε τις ρίζες μας και ανακαλύπτουμε τη φυσιογνωμία μας ως λαός, πιστοποιούμε την ταυτότητα μας, θωρακίζουμε τη συνέχιση του έθνους μας, εναρμονίζουμε το χθες με το σήμερα και μέσα από στέρεο προσανατολισμό χτίζουμε το αύριο.
Η Εξωραϊστική Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης όλα αυτά τα χρόνια μέσα από τη δραστηριότητά της συμβάλλει στη διατήρηση και την προβολή της ιστορίας και της παράδοσης των προσφύγων από Ανατολική Ρωμυλία φέρνοντας κοντά τα μέλη της συγκεκριμένης κοινότητας και δημιουργώντας ισχυρούς συνεκτικούς δεσμούς.
Η αναβίωση του εθίμου «Καμήλες και Ντιβιτζήδες» και η πρωτοβουλία της Λέσχης για την εγγραφή του στο Μητρώο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού αποτελεί ένα σημαντικό βήμα αναγνώρισης και κατοχύρωσης του εθίμου σε ένα πιο ουσιαστικό πλαίσιο με στόχο την ευρύτερη διάδοση και μεταβίβαση του στις επόμενες γενιές.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας στηρίζει το εγχείρημα της Εξωραϊστικής Μορφωτικής Λέσχης Φιλιππούπολης, καθώς αποτελεί προτεραιότητά μας και μέρος της στρατηγικής μας η ανάδειξη του πολιτιστικού ανάγλυφου της Θεσσαλίας όπως αντανακλάται μέσα από τον παραδοσιακό πολιτισμό της. Η πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, υλική και άυλη μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης της Περιφέρειάς μας, κίνητρο για την προσέλκυση επισκεπτών και τουριστών αλλά και αφορμή για περαιτέρω δράσεις και πολιτιστικές ανταλλαγές. Το έθιμο «Καμήλες και Ντιβιτζήδες», η διαχρονική αναβίωσή του και πρόκρισή του για την εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς μας χαροποιεί ιδιαίτερα καθώς συντελεί καθοριστικά στη δυνατότητα προώθησης και προβολής του πολιτιστικού αποθέματος της Θεσσαλίας, κάτι στο οποίο στοχεύουμε. Κατ’ επέκταση είμαστε δίπλα στην ΕΜΛΦ και στηρίζουμε ένθερμα τόσο το συγκεκριμένο εγχείρημα όσο και κάθε προσπάθεια διάσωσης και προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Περιφέρειάς μας. Ευχόμαστε καλή επιτυχία.
Πάνος Σάπκας, Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Επιστημών Δήμου Λαρισαίων:
Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά είναι η ιστορία μας κυρίως μέσα από τα ήθη και τα έθιμα. Και αυτή είναι μια ιστορία που δεν μπορείς να την κρατήσεις καθώς αλλάζει με τους χρόνους, με την επιβολή άλλων θρησκειών, όπως στην περίπτωση του εθίμου των Καμήλων που ξεκίνησε ως Διονυσιακή γιορτή. Επομένως είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθούν τα ήθη και τα έθιμα γιατί αυτή είναι η πραγματική ιστορία του τόπου. Χαιρετίζουμε τη σημαντική πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού για τη σύνταξη Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Στηρίζουμε την Εξωραϊστική Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης που είναι από τους πιο δραστήριους, διαχρονικά, πολιτιστικούς συλλόγους στην πόλη, με πολύ μεγάλη προσφορά στη καταγραφή, προστασία και διατήρηση των τοπικών ηθών και εθίμων. Εμείς, ως Δήμος είμαστε πάντα δίπλα τους, πόσο μάλλον σε μια τόσο μεγάλη προσπάθεια, που είναι εθνική προσπάθεια. Όλοι μαζί, θα δουλέψουμε για την ευόδωσή της.
Φανή Καλοκαιρινού, διευθύντρια του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου Λάρισας:
Καμήλες και ντιβιτζήδες. Ένα αγερμικό δρώμενο του 12ημέρου με μαγικοθρησκευτικό χαρακτήρα. Ένα έθιμο με γονιμικό συμβολισμό που αποσκοπεί κυρίως στην αναγέννηση και αναβλάστηση της φύσης στην καρδιά του χειμώνα. Μια εθιμική πρακτική που ως επιβίωμα πλέον μαρτυρά την πλούσια παράδοση των προσφύγων από την Ανατολική Ρωμυλία. Αυτή που διαχρονικά αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί στοιχείο συνοχής και συνέχειας της κοινότητας που έχει ένα κοινό παρελθόν, μια κοινή ταυτότητα.
Η Εξωραϊστική Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης διαφυλάττει και αναδεικνύει με υπευθυνότητα και σεβασμό κυρίως τα άυλα τεκμήρια του παρελθόντος που είναι εξίσου σημαντικά με τις υλικές μαρτυρίες του. Μεταλαμπαδεύει στους νεότερους, χορούς και ακούσματα των Ανατολικορωμυλιωτών μαζί με ένα σύμφυτο σύνολο αξιών, ιδεών, ηθών και εθίμων με στόχο την διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το εγχείρημα για την εγγραφή του εθίμου Καμήλες και Ντιβιτζήδες στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, κάτι που το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας έμπρακτα υποστηρίζει. Η πρόταση περιλαμβάνει όχι μόνο την αναβίωση του δρώμενου αλλά και την επιστημονική καταγραφή και τεκμηρίωσή του μέσα από ειδική μεθοδολογία. Προφορικές μαρτυρίες προσφύγων δεύτερης και τρίτης γενιάς θα αποκαταστήσουν τη συνολική του διάσταση, το ιστορικό του βάθος και θα αποδώσουν την πιο παλαιά παραδοσιακή εκδοχή του. Στόχος μας είναι η κατάρτιση ενός αρχείου προφορικής ιστορίας με πληροφορίες για το έθιμο αυτό, παρακαταθήκη για τους επερχόμενους. Επιπλέον σχετικές δράσεις για παιδιά , ενήλικες και ευπαθείς ομάδες τόσο της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας όσο και της τοπικής κοινωνίας εν γένει θα καταστήσουν βιωματική την προσέγγισή του.
Η εγγραφή του δρώμενου στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς θα συμβάλει καθοριστικά και επί της ουσίας στην διαφύλαξή του , στη διατήρηση της ατομικής μνήμης που αποτελεί μέρος της συλλογικής, στην καλλιέργεια στους νεότερους του αισθήματος σεβασμού για την πολιτιστική κληρονομιά αλλά και της ευθύνης για τη διατήρησή της.
Εν τέλει θα συντελέσει στην εξακτίνωση του εθίμου και πέρα από τα όρια της χώρας καθώς και στην ανάπτυξη πολιτιστικού διαλόγου και με διεθνές κοινό. Το Λαογραφικό ιστορικό Μουσείο Λάρισας είναι μαζί με τη Λέσχη της Φιλιππούπολης σε αυτήν την προσπάθεια ευελπιστώντας στην τελική ευόδωσή της.
Χρήστος Τσιτσανούδης, εκπρόσωπος Συλλόγου Λαχανοπαραγωγών Φιλιππούπολης:
Ο Σύλλογος Λαχανοπαραγωγών Φιλιππούπολης στήριζε, στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει την Εξωραϊστική Μορφωτική Λέσχη Φιλιππούπολης σε οποιοδήποτε βήμα της. Μας κάνει περήφανους για την καταγωγή μας και θέλουμε μαζί να προσπαθούμε πάντα για το καλύτερο για το Σύλλογο και τη συνοικία.
Τάνια Νυχτερίδου- Οικονόμου, γραμματέας Συλλόγου «Η Ανατολική Ρωμυλία» ν. Λάρισας:
Χαιρετίζουμε και στηρίζουμε με όλα τα μέσα που διαθέτουμε αυτή την προσπάθεια και κάθε δραστηριότητα του Συλλόγου. Είμαστε στο πλευρό τους και θα βοηθήσουμε σε ό,τι μας ζητηθεί
Σιδέρης Δελαρούδης, Πρόεδρος Δ.Σ. Εξωραϊστικής Μορφωτικής Λέσχης Φιλιππούπολης:
Σύμφωνα με τη σύμβαση για την προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, απαραίτητες προϋποθέσεις, προκειμένου να εγγραφεί ένα στοιχείο στο Μητρώο ΑΠΚ, είναι το στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς να είναι λειτουργικά ενταγμένο στη ζωντανή πολιτισμική εμπειρία μιας κοινότητας φορέων, και να αναγνωρίζεται από την ίδια την κοινότητα των φορέων ως σημαντικό στοιχείο της συλλογικής της ταυτότητας. Επίσης, προϋπόθεση είναι η εκ των προτέρων ενήμερη συγκατάθεση και η εθελοντική συμμετοχή της κοινότητας στη διαδικασία εγγραφής. Η ΕΜΛ Φιλιππούπολης ξεκίνησε τη διαδικασία για την εγγραφή του στοιχείου, μη έχοντας ως αυτοσκοπό απλά την εγγραφή του. Επιδιώκουμε την εγγραφή για συμβάλλουμε στην ανάδειξη της σημασίας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως στη νεότερη γενιά, αλλά και στο ευρύτερο κοινό. Πολύ πριν την υποβολή της πρότασης επιδιώξαμε και πετύχαμε τη συμμετοχή της κοινότητας (όχι μόνο των Ανατολικορωμυλιωτών Λάρισας, αλλά και κατοίκων άλλης καταγωγής). Την πρότασή μας να εγγραφεί το δρώμενο της Ανατολικής Ρωμυλίας ¨Καμήλες και Ντιβιτζήδες” στην ΑΠΚ, στηρίζουν η Περιφέρεια Θεσσαλίας, ο Δήμος Λαρισαίων, το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Λάρισας, ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ”, ο Σύλλογος Αν. Ρωμυλίας Ν. Λάρισας, και ο Σύλλογος Λαχανοπαραγωγών Φιλιππούπολης (καταγόμενων από την Αν. Ρωμυλία). Επιστημονικός σύμβουλος στη σύνταξη του φακέλου είναι η κ. Φανή Καλοκαιρινού, Ιστορικός Λαογράφος, διευθύντρια του Λαογραφικού και Ιστορικού Μουσείου Λάρισας. Ευχαριστούμε όλους τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία για την στήριξη στην προσπάθειά μας.
